NGUYỄN CÔNG HOAN – TRUYỆN NGẮN CHỌN LỌC

“LẬP – GIOÒNG”*

Anh em trong trại cơ đứng xúm xít xung quanh chú quyền Ván – cách và nói:

– Thế nào? Toa phải phạt nặng thế à?

– Nặng lắm. Nhưng mình có lỗi, thì kêu ca làm gì? Có gì đâu, đêm hôm qua đằng này đi tuần với thầy quản, vào mé rừng làng Cổ Tích. Lúc tang tảng sáng, có một người đàn bà thu thu cái gì trong bọc, ở đằng kia đi lại. Người ấy thấy thầy quản và tôi, thì vùng té chạy. Thầy quản nghi tình, mới hô đuổi theo, và bắt đứng lại để khám. Thì ra con mẹ ấy…

– Khoan, con mẹ ấy mặt mũi có khá không?

– À chà, sộp phải biết! Hai con mắt nó mới lẳng làm sao!…

– Thôi được. Con mẹ ấy tại làm sao mà chạy?

– Lúc nó bị bắt, thì tay nó cầm một chai thuốc phiện lậu! Nó van lạy thầy quản xin tha và hứa sẽ biện chè lá.

– Nó khấn bao nhiêu?

– Nó khấn thầy quản một chục và đằng này năm đồng.

– Hoài của! Thế mà thầy quản không nhận! Giá phải tay tớ, thì tội gì, tớ nắm lấy xu tiêu rồi thả băng.

– Các anh phải biết thầy quản thẳng lắm. Tôi còn trông thấy trong túi nó có mấy cái giấy năm đồng nữa, gói vào một cuộn, mà chính lúc nó giở ra, thầy quản cũng biết, nhưng thầy vẫn nghiêm nét mặt như không.

– Phải! Làm việc quan thế mới được, chứ như anh em mình, chưa thấy tiền đã híp mắt lại, thì còn pháp luật gì! Thế rồi làm sao?

– Nó khấn thế nào thầy quản cũng không nghe, cứ khăng khăng một mực hét trói để giải về trình quan.

– Thế thì làm sao nó lại trốn thoát?

– Đã trói nó đâu. Con mẹ ấy quấn tóc trần, thành ra không có gì để trói. Thầy quản nhìn trước nhìn sau rồi bảo nhỏ tôi:

– Này chú Ván – cách, con mẹ này khôn ngoan lắm, ranh mãnh lắm, thầy trò ta phải coi chừng! Chú mình phải chịu khó vào rừng, tìm cho được cái dây hay cái cây leo nào rõ chắc chắn để trói nó. Vì xem ra nó khỏe lắm. Giải không, lỡ nó chạy trốn mất.

Tôi chạy vào rừng. Còn một mình thầy quản giữ nó. Ác quá, cái rừng ấy lại chỉ có cỏ tranh. Tôi quanh quẩn mãi, chẳng kiếm được một sợi dây nhỏ nào. Quay lại nhìn, tôi vẫn thấy thầy quản trông theo, nét mặt ra ý tức giận. Rồi thầy hỏi:

– Thế nào? Đã có dây chưa, sao lâu thế?

Tôi đáp:

– Thưa thầy rừng tranh, khó kiếm dây quá.

Thầy quản bảo:

– Thế thì sang rừng bên kia mà tìm vậy chứ? Sao chú ngốc thế? Đi mau lên!

Thực ra, từ thuở cha mẹ đẻ ra, lần này tôi mới phải bữa vất vả là một. Tôi chui chỗ nọ, tôi luồn chỗ kia, lúc thì rúc, lúc thì bò, mãi mãi mới kiếm được dây về. Song, tôi chỉ còn thấy thầy quản đứng trơ khấc một mình ở đó. Thoạt thấy tôi, thầy hầm hầm nét mặt, vừa giơ đồng hồ, vừa gắt:

– Chú không được việc gì cả! Chim gái thì thạo lắm! Chú ngủ ở trong rừng hay sao? Hơn một tiếng đồng hồ mới kiếm được dây. Thôi, con mẹ nó trốn mất rồi!… Chú không nhớ rằng tôi đã bảo con mẹ ấy tai quái, khỏe mạnh à? Chú để một mình tôi canh nó, nên nó trốn thoát! Được rồi, tôi “lập- bô” cho chú, chú sẽ phải “lập- gioòng”!

– Làm sao đằng ấy không xin thầy quản ngay?

– Sao lại không xin? Nhưng tính thầy quản nghiêm khắc, còn ai lạ? Đến ngay như lúc ấy, tôi mệt quá, xin vào ngồi nghỉ ở túp hàng nước cạnh đấy, mà cũng không được. Thầy bảo:

Thôi, đã có ai dọn hàng đâu mà vào nghỉ. Chú phải về ngay, nếu chú tìm được con mẹ ấy, thì tôi tha cho chú.

Cha mẹ ơi! Biết nó trốn đằng nào mà tìm bây giờ! Thôi đành chịu “lập gioòng” cho xong chuyện vậy…

Leave a comment